Brandwonden kunnen ontstaan door brand, elektrocutie, blootstelling aan chemische producten of simpelweg een oververhitte pan. Hoe beoordeel je de ernst en hoe reageer je best?
Een verkeersongeval, een brand in een gebouw of een ontploffing kan ernstige brandwonden en zelfs dodelijke slachtoffers tot gevolg hebben. Maar statistieken tonen aan dat brandwonden in twee van de drie gevallen thuis worden veroorzaakt en gewoonlijk in de keuken of de badkamer. Vlammen zijn de eerste oorzaak van deze letsels.
Zelfs als brandwonden niet ernstig zijn moet er snel worden gereageerd om erger te voorkomen. Enkele eenvoudige stappen kunnen immers de voortgang van de brandwonden stoppen en zo de letsels beperken.
De verschillende soorten brandwonden
De meest voorkomende brandwonden worden veroorzaakt door een zonneslag en hittebronnen, zoals vlammen, heet frituurvet of een oververhitte pan. Bij deze categorie horen ook gasexplosies die kunnen leiden tot brand.
Maar er zijn ook nog andere oorzaken. Eerst en vooral is er elektriciteit, die zeer diepe brandwonden op het lichaam en zelfs een hartstilstand kan veroorzaken. De ernst van dergelijke brandwonden zal echter moeilijk te bepalen zijn, aangezien enkel de in- en uitgangspunten van de stroom zichtbaar zijn. Vervolgens zijn er ook chemische producten met een sterk bijtende werking. Hun effect kan uren aanhouden, al naargelang de concentratie van het product en de duur van het contact met de huid. Ten slotte zijn er ook nog de therapeutische bestralingen: zij veroorzaken vaak brandwonden die behandeld moeten worden door een specialist.
De ernst van brandwonden
We onderscheiden drie graden om de diepte van een brandwonde aan te duiden.
Bij de eerste graad is de huid zo rood als bij een zonnebrand.
Een tweedegraadsbrandwonde kan twee bijna gelijkaardige vormen aannemen, maar met verschillende diepten.
- oppervlakkige tweede graad: roodheid en blaren, maar de huidzenuwen zijn niet aangetast en de brandwond is zeer pijnlijk;
- diepe tweede graad: de brandwonde bereikt de zenuwen van de huid en de pijn is minder, naast roodheid en mogelijk gebarsten blaren. De pijn hangt af van het feit of de zenuwuiteinden al dan niet zijn aangetast.
Bij de derde graad lijkt de huid verkoold. In dit stadium voelt het slachtoffer geen pijn meer en kan de huid zichzelf niet meer herstellen.
De ernst van het letsel hangt onder andere af van de grootte, de plaats en de diepte van de brandwonde. Ook de leeftijd van het slachtoffer speelt een rol. Wat de grootte van de brandwonde betreft: het handoppervlak van het slachtoffer (handpalm en vingers) telt voor 1% van het lichaamsoppervlak. Als de brandwonde zich uitstrekt over meer dan 5% van het lichaamsoppervlak bij een kind of meer dan 10% bij een volwassene, hebben we te maken met een ernstige brandwonde.
In noodgevallen
Bel een dokter of het noodnummer 112:
– indien de brandwonde heel groot is, vooral bij kinderen, zieken of oudere mensen van wie het immuunsysteem zwakker is;
– als de brandwonde zich op een kritieke plaats bevindt (gezicht, handen en voeten, geslachtsorganen of zitvlak);
– in geval van brandwonden aan de luchtwegen – deze moeten heel ernstig genomen worden, want dit is levensbedreigend voor het slachtoffer;
– wanneer er meer dan 5% van de lichaamsoppervlakte bij een kind verbrand is of meer dan 10% bij een volwassene;
– wanneer de brandwond cirkelvormig is, d.w.z. helemaal rond het lichaam of een lichaamsdeel gaat zoals het been, de nek en zelfs de vinger!
De juiste handelswijze:
– zorg voor je eigen veiligheid;
– Indien het slachtoffer “in brand” staat, bedek het dan met een laken of deken, leg de persoon op de grond en wikkel het in dat laken of deken. Gebruik daarvoor nooit synthetisch materiaal.
– schakel onmiddellijk de stroom uit bij een elektrocutie. Misschien zal reanimatie nodig zijn, dus bel zeker en vast het noodnummer 112;
– haal de kleren rond de brandwonde voorzichtig weg. Indien de kleding aan de huid vastplakt, trek die er dan niet af;
– trek bij brandwonden door een bijtend chemisch product beschermingshandschoenen aan en verwijder de kleren onder de douche, behalve die kleren die aan de huid vastplakken, om zo het letsel niet te verergeren. Houd het label van het betreffende chemische product bij de hand en bel 112;
– cooling 20-20-20: houd de brandwonde gedurende 20 minuten onder stromend water van 20 graden op een afstand van 20 cm, zo dat de waterstraal niet rechtstreeks op de wonde gericht is;
– prik eventuele blaren niet open, want zij dienen ter bescherming (behalve op de voeten indien het slachtoffer anders onmogelijk kan stappen);
– bedek het slachtoffer zodat het geen kou vat.
In geval van ernstige brandwonden zullen slachtoffers waarschijnlijk met de ambulance naar een brandwondencentrum worden gebracht.
Kort samengevat
Het belangrijkste is om de brandwonde onder lauw stromend water te houden en daarna te bedekken met steriele kompressen om zo mogelijke infectie te vermijden. Bedek de persoon ook zodat hij of zij geen kou vat en geef hem of haar niets te drinken.
© Secunews – https://www.secunews.be